Biergeschiedenis: De les die je nooit hebt gehad
Wij hechten veel waarde aan onze wereldgeschiedenis. Waarom wordt die van bier dan zo ondergesneeuwd? Wij nemen de eer om je de geschiedenisles te geven die je nog nooit hebt gehad. Haak vooral niet af als je vroeger niet van dit vak hield. Geloof ons, als het gaat om iets dat je leuk vindt dan is het een heel ander verhaal. Lees vooral verder voor biergeschiedenis 101!
Oorsprong van bier
Dat bier al erg lang bestaat zul je vast weten. Een hele lange tijd dachten wij dat de eerste tekenen van bier (kruiken met gerstresten er in) stammen uit 4000 V.Chr. In 2018 deden archeologen uit Israël een opmerkelijke vondst. Zij vonden bierkruiken die volgens hen teruggaan naar 11.00 V.Chr! Interessant. Héél interessant.
Bier in de Oudheid
Maar goed, terug naar 4.000 V.Chr. Daar werden in Mesopotamië (tegenwoordig Irak) broden gebakken en die werden dan vermengd met water, waardoor het ging gisten. Het werd toen ook met een rietje gedronken. Anders kreeg je al die zompige stukjes in je mond. No bueno. Ook in het Klassieke Egypte was bier on fire. Bier was alom vertegenwoordigd in elke laag van de bevolking en zelfs de farao’s waren er dol op. Het was overal een vast bestanddeel van de maaltijd. Let wel: Dit is nog steeds een dikke drank die niet lijkt op het bier dat wij tegenwoordig kennen. Er zijn zelfs miniatuurbrouwerijen gevonden in Egyptische graven. Over dedication gesproken. In het Klassieke Rome was bier niet zo populair. De Romeinen hadden een fascinatie voor wijn en bier was dan ook een drank voor de barbaren.
Bier in de Middeleeuwen
In de Vroege Middeleeuwen (ca. 5e t/m 10e eeuw) was bierbrouwen iets voor thuis. Bier werd gedronken niet alleen omdat het schoner was dan alcohol, maar ook omdat het bijzonder voedzaam was. Nog steeds was bier een dikke broodachtige pap met een laag alcoholpercentage. Ook zijn er uit het jaar 800 tekenen gevonden dat de monniken toen al bier brouwden voor levensonderhoud. Ten tijde van Karel de Grote (800) begonnen ook zogenaamde ‘koopbrouwers’ de kop op te steken. Hiermee werd ook het commerciële brouwen geboren.
In de Late Middeleeuwen was bierconsumptie op zijn hoogtepunt. Gemiddeld dronk de burger zo’n 300 liter bier per jaar! Overigens werd er nog geen hop toegevoegd maar maar een kruidenmengsel genaamd ‘gruit’. Jopen Koyt is daar een voorbeeld van. Hop werd pas later gebruikt omdat het niet giftig is en de houdbaarheid van bier aanzienlijk verlengd. Wij gebruiken hop tot op de dag van vandaag in ons bier!
En daarna?
Nederland kende in deze tijd een rijke biergeschiedenis. Ons land kende honderden, misschien wel duizenden brouwerijen. Delft, Amersfoort, Leiden en ook de biergeschiedenis in Haarlem kende een enorme brouwcultuur. Brouwers verenigden zich in gildes en waren enorm rijke kooplieden! Rond 1800 kon bier in vogelvlucht raken door de industriële revolutie en ook door de uitvinding van de werking van de gistcel door Louis Pasteur. Koelmachines, microscopen en suikermeters werden uitgevonden en zo werd het bierbrouwen meer gecontroleerd en konden de brouwers daardoor een veel constanter en hoogwaardiger product neerzetten. Lucky us!
Mede door het onder controle krijgen van het brouwproces, werd pils het meest gedronken bier ter wereld. Dit was te danken aan de grote Nederlandse pilsbrouwers. Door de WO2 (veel brouwers moesten stoppen) en de populariteit van pils werd er in Nederland tussen 1945 en 1980 bijna alleen maar pils gedronken en gebrouwen. Totdat er een tegenbeweging ontstond van craft-brouwers. Die hebben bier de boost gegeven die hij verdiend. Bedankt, tegenbeweging! Heel erg bedankt. Wat zal je geschiedenis docent trots op jou zijn zeg.